Mag het een onsje minder zijn?

Overgewicht bij katten kan ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. In dit artikel lees je wat de oorzaken zijn van overgewicht, hoe je weet of jouw kat te zwaar is en wat de gevolgen kunnen zijn. Daarnaast krijg je tips hoe je overgewicht bij jouw kat kunt aanpakken en voorkomen.

Overgewicht

Onderzoek heeft uitgewezen dat één derde tot de helft van de katten aan de zware tot zeer zware kant is. Dit percentage neemt helaas alleen maar toe. Voor huisdieren is overgewicht even schadelijk als voor mensen. Het verhoogt onder andere de kans op suikerziekte, hartaandoeningen, ademhalingsmoeilijkheden, gewrichtsklachten en vachtproblemen.

Wat is overgewicht en waardoor wordt het veroorzaakt?

In het algemeen wordt gesteld dat een dier kampt met overgewicht als het 5 tot 10% meer weegt dan zijn of haar ideale lichaamsgewicht. We spreken van obesitas wanneer een dier 20 tot 30% te zwaar is.
Overgewicht kan veel verschillende oorzaken hebben. Vaak is er niet één oorzaak aan te wijzen, maar is er sprake van een combinatie van factoren. Te veel eten in combinatie met te weinig bewegen ligt voor de hand. Er zijn echter meer factoren die afzonderlijk of in combinatie van invloed kunnen zijn op de ontwikkeling van overgewicht.

Verstoorde balans
In de meeste gevallen ontstaat overgewicht bij huisdieren – net als bij mensen – door te veel eten in verhouding tot te weinig bewegen. Voedsel levert energie. Deze energie is nodig om het lichaam te onderhouden en om lichaamsbeweging zoals wandelen en spelen uit te kunnen voeren. Als jouw kat (te) weinig beweegt, houdt hij dus energie over. Deze overtollige energie wordt opgeslagen in het lichaam als vet. Wanneer een dier stelselmatig meer voer krijgt dan hij of zij in feite nodig heeft, dan wordt het op den duur te zwaar. Het is daarom belangrijk om de balans tussen voeding en beweging goed te bewaken. Hierbij moet er ook aandacht geschonken worden aan (calorierijke) snacks.

Castratie of sterilisatie
Gecastreerde of gesteriliseerde dieren hebben minder energie nodig in vergelijking met intacte dieren. Er is aangepaste voeding voor gecastreerde of gesteriliseerde katten verkrijgbaar. Deze voedingen hebben een verlaagd energiegehalte en bevatten meestal extra vezels om hongergevoel te voorkomen.

Ouderdom
Oudere dieren slapen veel en bewegen over het algemeen minder dan jonge dieren. Hierdoor verbruiken zij minder energie en hebben zij ook minder energie nodig. Voor deze groep dieren is er aangepaste voeding beschikbaar met minder energie. Daarnaast bevat deze voeding extra voedingsstoffen waarmee voldaan wordt aan de behoefte van de ouder wordende kat.

Medische oorzaken
Er zijn diverse medische oorzaken die kunnen leiden tot overgewicht. Wanneer hier een vermoeden van is, moet het dier onderzocht worden door een dierenarts. Verder kunnen aandoeningen die het dier beperken om te bewegen, zoals artrose en andere gewrichtsproblemen, het ontstaan van overgewicht in de hand werken. Bepaalde medicatie kan tevens leiden tot gewichtsaanzet.

Risico’s van overgewicht

Overgewicht leidt tot een verhoogd risico op bepaalde aandoeningen. Zo hebben zware katten twee- tot viermaal zo veel kans op diabetes in vergelijking met slankere soortgenoten. Bij zware dieren ontstaan sneller gewrichtsproblemen en ze hebben vaker last van lipomen (vetbulten), kortademigheid en een verminderde conditie. Drachtige dieren met overgewicht kunnen hier last van hebben tijdens het werpen. In sommige gevallen is er zelfs een keizersnede nodig, waarbij het narcoserisico weer vergroot is vanwege de grotere hoeveelheid lichaamsvet. Obese huisdieren hebben een minder sterk immuunsysteem waardoor ze vatbaarder zijn voor ziekten en het herstelproces na ziekte wordt vertraagd. Tot slot verhoogt overgewicht het risico op huidproblemen. Bij katten ontstaat dit doordat zwaarlijvige katten zichzelf niet meer goed kunnen wassen.

Wanneer heeft jouw kat overgewicht?

Het is vaak lastig om objectief een ideaal gewicht voor een bepaald ras of zelfs voor een individueel dier te bepalen. Bovendien is het vanwege verschillen in grootte, lichaamsbouw, soort en ras soms voor een eigenaar lastig te constateren of een dier met overgewicht kampt. Je kunt een indicatie krijgen door na te gaan of de ribben nog voelbaar zijn. Bij een te zwaar dier zijn deze zonder veel druk uit te oefenen nauwelijks voelbaar. Andere tekenen van overgewicht zijn: een te grote hoeveelheid buikvet, verlies van taille (vanuit bovenaanzicht), verminderd uithoudingsvermogen (snel moe en traag bewegen) en kortademigheid. Jouw dierenarts kan je helpen te bepalen of jouw kat te zwaar is en wat het ideale gewicht van jouw huisdier zou moeten zijn.

Wat te doen wanneer jouw kat te zwaar is?

Wanneer medische oorzaken van overgewicht uitgesloten zijn, is het van belang de balans tussen eten en bewegen onder de loep te nemen. Aanpassingen daarin zijn vaak noodzakelijk, waarbij men kan letten op de volgende punten:

• Een evenwichtige en vezelrijke dieetvoeding zorgt ervoor dat jouw huisdier minder energie binnenkrijgt waarbij er tegelijkertijd wel voldaan wordt aan de voedingsbehoefte, bijvoorbeeld Orijen Fit & Trim. Dergelijke voeding bevat goede eiwitten en vezels die de eetlust verminderen. Sommige diëten stimuleren daarnaast de stofwisseling.
• Porties dienen afgewogen te worden op een weegschaal. Wanneer men dit niet doet, voert men vaak ‘ op het oog’ een te grote hoeveelheid voeding.
• Veel eigenaren geven graag (calorierijke) snacks. Er kan het best gekozen worden voor snacks met een laag energiegehalte. Wanneer er een tussendoortje gegeven wordt, moet dit gecompenseerd worden door een evenredig deel voer van de normale maaltijd af te halen.
• Er moet aandacht besteed worden aan beweging! De beste manier om katten in beweging te krijgen, is door middel van spelen. Hiervoor zijn veel soorten speelgoed beschikbaar. Voor een voeruitdaging kun je de voeding over meerdere ruimtes of bakken verspreiden, voer verstoppen of een voerspeeltje gebruiken. Dit stimuleert niet alleen het bewegen maar zorgt tegelijkertijd voor een mentale uitdaging.

Wanneer een kat gewicht moet verliezen, is het uiterst belangrijk dat dit niet te snel gebeurt. Een langzame gewichtsafname is beter dan een snelle afname in een korte tijd. Bij een te snel gewichtsverlies, kan dat voor gezondheidsproblemen zorgen zoals leververvetting. Een afname van 1 tot 3% van het lichaamsgewicht per week is een gezonde snelheid om af te vallen.

Preventie van overgewicht

Zoals beschreven kan overgewicht tot diverse gezondheidsproblemen leiden en daarbij het welzijn van katten ernstig aantasten. Het is daarom van groot belang de balans tussen voeding en beweging goed in evenwicht te houden en regelmatig kritisch naar een huisdier te kijken. Bij twijfel kan een dierenarts geraadpleegd worden om eventueel overgewicht vast te stellen.